Als je bewust met je geld omgaat, is sparen een belangrijke basis. Het geeft een buffer voor onverwachte uitgaven en helpt je om voor grotere doelen te sparen. Het is dan ook goed om te weten dat de overheid de regels voor belastingen op spaargeld en ander vermogen gaat aanpassen. De veranderingen die voor 2026 op de planning staan, hebben invloed op iedereen met vermogen boven een bepaalde grens. Of je nu spaart voor jezelf, je pensioen of voor een kind, een slimme spaarstrategie houdt rekening met de fiscale spelregels.
Wanneer we het hebben over belasting op je vermogen, praten we over box 3. In deze box van de inkomstenbelasting kijkt de Belastingdienst niet naar de rente die je daadwerkelijk op je spaargeld hebt ontvangen. In plaats daarvan wordt er een fictief rendement berekend over de totale waarde van je bezittingen (minus je schulden) op 1 januari. Dit is de peildatum. Over dit veronderstelde rendement moet je belasting betalen. Dit systeem heet de vermogensbelasting, of in de volksmond ook wel de 'spaartaks'.
Voor 2026 staan er een aantal aanpassingen op de agenda die de belastingdruk in box 3 verhogen. Het belastingtarief over het fictieve rendement wordt naar verwachting verhoogd van 34% naar 36%. Tegelijkertijd blijft het heffingsvrij vermogen – het deel van je vermogen waarover je geen belasting betaalt – stabiel op € 57.000 per persoon (of € 114.000 voor fiscale partners).
Een belangrijk punt voor spaarders is dat de fiscus een onderscheid maakt tussen spaargeld en beleggingen. Voor spaargeld wordt een veel lager fictief rendement gehanteerd dan voor beleggingen. Dit percentage wordt jaarlijks definitief vastgesteld, maar ligt doorgaans in lijn met de gemiddelde spaarrente. Hierdoor worden spaarders relatief minder zwaar belast dan beleggers. Onafhankelijke instanties zoals Wijzer in geldzaken bieden duidelijke uitleg over hoe dit systeem in de praktijk werkt.
Om het concreet te maken, kunnen we de belastingen zelf berekenen met een voorbeeld. Stel, je hebt een fiscale partner en samen hebben jullie op 1 januari 2026 een totaal van € 150.000 aan spaargeld en geen schulden.
Over deze € 36.000 wordt het fictieve rendement voor spaargeld berekend. Stel dat dit percentage voor 2026 wordt vastgesteld op 1,0%.
Over dit fictieve rendement betaal je het box 3-tarief van 36%.
Een van de meest effectieve manieren om belastingvrij vermogen op te bouwen, is door te sparen voor je pensioen. Het geld dat je op een geblokkeerde pensioenrekening (een lijfrente- of bankspaarrekening) zet, telt namelijk niet mee voor je vermogen in box 3. Dit levert een direct belastingvoordeel op, omdat je over dit bedrag geen vermogensbelasting betaalt. De inleg is vaak ook nog aftrekbaar in Box 1. Dit is een slimme manier om aan je toekomst te werken en tegelijkertijd je huidige belastingdruk te verlagen. De officiële website van de Belastingdienst geeft gedetailleerde informatie over de voorwaarden voor lijfrenteaftrek.
Veel ouders en grootouders sparen voor hun (klein)kind. Het is goed om te weten hoe de Belastingdienst hiermee omgaat. Het vermogen van een minderjarig kind wordt fiscaal gezien bij het vermogen van de ouders opgeteld. Open je een spaarrekening op naam van je kind, dan telt dit saldo dus mee voor jullie eigen box 3-berekening tot het kind 18 jaar wordt. Pas daarna heeft het kind een eigen heffingsvrij vermogen. Dit is een belangrijk detail om rekening mee te houden bij het plannen van je spaarstrategie voor de lange termijn.
Naast sparen voor je pensioen zijn er nog andere legale manieren om je belastbare vermogen te verlagen. Dit zijn geen schimmige sluiproutes, maar slimme keuzes binnen de regels. Zo kun je gebruikmaken van een extra vrijstelling voor groen sparen. Ook telt de waarde van bepaalde bezittingen, zoals je auto of inboedel, niet mee. Verder mag je schulden (boven een drempel) aftrekken van je bezittingen, wat je belastbare vermogen verlaagt. Het doen van een grote aankoop of het aflossen van een deel van je hypotheek vóór de peildatum van 1 januari kan dus een direct belastingvoordeel opleveren.
De aanpassingen in de belastingen voor 2026 maken duidelijk dat de overheid de heffing op vermogen serieus neemt. Voor iedereen die spaart, betekent dit dat een bewuste spaarstrategie steeds belangrijker wordt. Door de regels te kennen, je vermogen slim te structureren en gebruik te maken van de beschikbare vrijstellingen, kun je de impact van de vermogensbelasting beperken. Goed geïnformeerd zijn helpt je om de juiste keuzes te maken voor je financiële zekerheid.